Tôi, một người lính mới ra khỏi quân y viện đang tận hưởng những ngày nghỉ phép hiếm hoi ngồi giữa đám đông cổ động viên hân hoan chào đón những chiếc thuyền đua lướt qua. Thanh bình quá! Ngày 2-9-1973, Hiệp định Pa-ri có hiệu lực đã hơn nửa năm.

          Miền Bắc không còn bom đạn của không quân, hải quân Mỹ. Miền Nam tạm ngưng bắn, những người lính tự cho phép mình có nhiều thời gian thả lỏng. Ồn ào mà trật tự, không yên tĩnh mà trong sáng tịnh tâm, lạ chưa! Tịnh tâm đến độ một tiếng kẹt xe trên đường cũng lọt vào tai. Tôi ngoái lại. Một chiếc xe đạp tuột xích, một thiếu nữ tay cầm ghi đông lúng túng. Bản tính quân nhân, tôi chồm dậy. Dầu mỡ xích líp ư? Chuyện quá nhỏ! Tay tôi lấm láp mỡ dầu xích sắt súng pháo đã gần ba năm, sá chi vài động tác!

Lễ hội đua thuyền mừng Tết Độc lập
được tổ chức hàng năm ở huyện Lệ Thủy

          Nhưng, nó không phải xe tăng - thiết giáp mà là chiếc xe đạp nhỏ bé với cái vòng xích bị kẹt vào ổ líp. Loay hoay, loay hoay, cái xích được gỡ ra, bánh xe quay tròn cũng là lúc những sợi tóc mềm như tơ lướt qua mặt, thơm! Zàng ơi! Mùi bồ kết, lá chanh và mùi... đồng nội. Cúi xuống thật gần là một gương mặt thiếu nữ tuổi mười bảy, một lời cảm ơn nhẹ như hơi thở.

          Trái tim chiến binh tuổi hai mươi lập tức bị cầm tù.Hồi ấy, người dân vùng quê ban đêm ngủ không đóng cửa, gà ngủ trên cây, đò đậu dưới bến. Nhờ vậy mà đêm đêm tôi sang ngang đến với nàng. Trễ phép, nhận mức kỷ luật của đơn vị nhưng tôi có được lời hẹn ngày tan giặc của em. Làng em bên kia sông, nơi có đền đạo Mẫu, thờ vị nữ thần dám hy sinh danh tiết cho thắng lợi của đò đua trai làng.

          Chúng tôi thề thốt nặng lời, để tan hội em lại liềm hái ra đồng, tôi hành quân chống giặc. Rồi biên giới Tây - Nam, biên giới phía Bắc giặc sôi như kiến, cuộc mưu sinh trầm buồn rều rác cuốn đi. Ngày trở về, sông Kiến Giang vẫn lặng lờ trôi nhưng nước không còn trong xanh nữa. Trăng muộn, đò nhà ai chằng khóa. Cởi quân phục, tôi lẩy bẩy bơi sang sông mà tuồng như nước đã không còn là dòng chảy xưa cũ. Con sáo sang sông, con sáo sổ lồng, nàng đã theo chồng về phương trời xa ngái...

          Thời gian như nước chảy chân cầu. Thập niên bảy mươi, tám mươi rồi chín mươi, thế kỷ hai mươi qua đi. Một thế kỷ mới, thiên niên kỷ mới mở ra. Từng ngày gõ cửa. Từ cái buổi sáng bên sông lễ hội bơi thuyền mừng Tết Độc lập, thảm cỏ êm, gió hây hây buổi sớm, đò đua vút qua, người chảy về hai phía, thanh bình tịnh tâm, một tiếng kẹt xe, một lọn tóc, hơi thở nhẹ và gương mặt tuổi mười bảy thật gần... Bốn mươi năm đã trôi qua.

          Tôi không còn là trai hai mốt, em không là tuổi bẻ gãy sừng trâu. Đời người trôi dạt. Ít ngày nữa thôi, mặt nước Kiến Giang sẽ ầm ào nhịp bơi, tiếng mõ tiếng trống, tiếng hò reo hai dải bờ sông và dòng người chen vai thích cánh. Em, tay bế tay bồng nên thím nên bác phương nào có nhớ ngày lễ hội mừng độc lập, nhớ ngọn gió nam, thảm cỏ mềm, chiếc đò sang ngang và đêm trăng cổ tích... để theo về không em?

Nguyễn Thế Tường

Theo Báo Quảng Bình điện tử (baoquangbinh.vn)